Są starsze niż mumie Chinchorro. W Azji zmarłych suszono dymem Na tysiące lat przed Chinchorro społeczności zbieracko-łowieckie dzisiejszych Chin i Azji Południowo-wschodniej honorowały swoich zmarłych wiążąc ich ciała w zgiętej pozycji i wieszając na długi czas nad dymiącym ogniskiem.
„Czyste” e-papierosy mogą być bardziej szkodliwe niż aromatyzowane Aromatyzowane e-papierosy są bardziej pociągające dla młodzieży i młodych dorosłych, dlatego też w wielu miejscach – w ramach walki na nałogiem – wprowadza się ograniczenia czy zakazy sprzedaży tego typu produktów
Polacy znaleźli w Antarktyce ciało brytyjskiego polarnika, który zginął 66 lat temu Badacze z Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego znaleźli w Antarktyce zwłoki brytyjskiego naukowca, który zginął niemal równo 66 lat temu
Nauki przyrodnicze
Puszcza Białowieska w coraz gorszym stanie. Trafiła do kategorii „krytycznej” w raporcie IUCN
wczoraj, 17:21Stan ochrony naszego największego skarbu przyrodniczego, Puszczy Białowieskiej, spadł do kategorii „krytyczny”, informuje Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN). Organizacja opublikowała niedawno czwarty raport World Heritage Outlook. To dokonywana co kilka lat ocena działań na rzecz ochrony miejsc światowego dziedzictwa wpisanego na listę UNESCO. Puszcza Białowieska to jedno z pięciu takich miejsc w Polsce. Cztery pozostałe znajdują się w Bieszczadach.
Technologia
Memrystory z grzybni. Tania alternatywa dla tradycyjnej elektroniki
wczoraj, 11:43Grzybnia może być atrakcyjną alternatywą dla memrystorów, urządzeń przetwarzających i przechowujących dane, uważają naukowcy z Ohio State University. odkryli oni niedawno, że grzybnia shiitake i innych grzybów jadalnych może zostać wytrenowana do przeprowadzania obliczeń i zapamiętywania swoich przeszłych stanów. Można ją więc wykorzystać w roli organicznego memrystora.
Humanistyka
Carpa uasi – inkaski wzmacniacz dźwięku?
wczoraj, 10:44Inkowie znani są ze swojej monumentalnej architektury, potężnych kamiennych świątyń, rozległej sieci dróg. Liczne słynne budowle Inków zostały szczegółowo zbadane, inne wciąż czekają na naukowców, którzy się nimi zajmą. Profesor Stella Nair z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles spędziła 3 tygodnie w niewielkim miasteczku Huaytará w Peru. Badała tam wzniesiony w połowie XV wieku inkaski budynek, znany jak carpa uasi, który prawdopodobnie powstał wyłącznie po to, by wzmacniać dźwięk.
Ciekawostki
Limit rozdzielczości ludzkiego oka pokazuje, czy jest sens kupować „lepszy” telewizor
28 października 2025, 13:42Czy kupowanie coraz doskonalszych telewizorów o coraz większej rozdzielczości ma sens? Tylko do pewnego stopnia. Coraz bardziej szczegółowy obraz będziemy bowiem widzieli do czasu osiągnięcia limitu rozdzielczości naszych oczu. Jeśli kupimy telewizor o większej rozdzielczości niż oczy, zapłacimy za urządzenie, które zużywa energię na pokazanie nam czegoś, czego i tak nie zobaczymy. Naukowcy z University of Cambridge i Meta Reality Labs określili rozdzielczość ludzkiego oka i udostępnili bezpłatny kalkulator, dzięki któremu możemy sprawić, czy kupowanie nowego telewizora ma sens.
Medycyna
Szczepionka mRNA przeciwko COVID-19 pomaga w walce z nowotworami
28 października 2025, 10:20Osoby z zaawansowanym nowotworem płuc lub skóry, które w ciągu 100 dni od rozpoczęcia immunoterapii otrzymały szczepionkę mRNA przeciwko COVID-19 żyły znacznie dłużej, niż pacjenci, którzy szczepionki nie otrzymali. Podczas tegorocznego Kongresu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Medycznej (2025 ESMO Congress) poinformowano, że pacjenci onkologiczni po zaszczepieniu mieli 2-krotnie większą szansę na przeżycie kolejnych trzech lat.
Nauki przyrodnicze
W Chester Zoo na świat przyszedł orangutan borneański
27 października 2025, 17:57Po ośmiu i pół miesiącach ciąży orangutanica Leia z Chester Zoo urodziła zdrowe dziecko. To ważny krok w kierunku ocalenia skrajnie zagrożonego orangutana borneańskiego. Gatunek znalazł się na krawędzi zagłady z powodu działań człowieka, głównie wycinki lasów pod uprawę palmy olejowej. Olej palmowy, tani tłuszcz używany w słodyczach, żywności dla niemowląt, mydłach czy szamponach to prawdziwy zabójca orangutanów. W latach 1999–2015 liczba tych zwierząt zmniejszyła się o około 100 000
Humanistyka
Niezwykły zabytek potwierdza historię opisaną w Biblii? Korespondencja na szczytach władzy
23 października 2025, 08:52W pobliżu Ściany Zachodniej na Wzgórzu Świątynnym dokonano niezwykłego odkrycia. Archeolodzy trafili na niewielki fragment glinianej tabliczki z pismem klinowym. To nie tylko jedyny akadyjski tekst pochodzący z Jerozolimy z okresu Pierwszej Świątyni, ale i zabytek opowiadający niezwykłą historię. Fragment odnosi się bowiem do nieuregulowania przez Królestwo Judy daniny należnej władcom Asyrii. Teraz specjaliści badają, czy może być to potwierdzenie biblijnej historii (2 Krl 18:7) o odmowie płacenia daniny władcy Asyrii Sennacherybowi przez króla Judy Ezechiasza.
Nauki przyrodnicze
Jogurt na mrówkach. Naukowcy zbadali biologiczne podstawy działania tradycyjnego przepisu
23 października 2025, 13:25Weź cztery żywe mrówki i włóż je do słoja z ciepłym mlekiem. Przykryj słój kawałkiem płótna i zostaw go na noc w mrowisku, tak mniej więcej brzmiał przepis na jogurt, który przez wiele pokoleń był wykorzystywany na Bałkanach i w części Turcji. Obecnie ta metoda produkcji jogurtu niemal wymarła i nikt nigdy nie opisał procesów biologicznych, dzięki którym mrówki zamieniają mleko w jogurt. Zadania tego podjęli się obecnie naukowcy z Danii, Niemiec, Hiszpanii i USA.
Humanistyka
Już łowcy-zbieracze kształtowali środowisko przyrodnicze Europy
24 października 2025, 12:26Już neandertalczycy i mezolityczni łowcy-zbieracze wywierali znaczący wpływ na środowisko przyrodnicze Europy – ogłosił międzynarodowy zespół badaczy z Danii, Francji, Wielkiej Brytanii, Włoch i Holandii. Ich praca rzuca wyzwanie powszechnemu przekonaniu, że przed pojawieniem się rolnictwa ludzie wywierali jedynie minimalny wpływ na środowisko naturalne. Wynika z nich bowiem, że już pod koniec plejstocenu ludzie odgrywali znaczącą rolę w kształtowaniu szaty roślinnej.
Medycyna
Nadwrażliwość na gluten nie jest reakcją na gluten. Większość przypadków ma inną przyczynę
24 października 2025, 13:39Nadwrażliwość na gluten, na którą cierpi nawet 15% ludzi, jest spowodowana nie glutenem, ale interakcją pomiędzy przewodem pokarmowym, a mózgiem – donoszą autorzy najnowszych badań. Zespół pracujący pod kierunkiem Jessiki Biesiekierski z Uniwersytetu w Melbourne przeprowadził metaanalizę badań dotyczących nieceliakialnej nadwrażliwości na gluten (NCGS) i stwierdził, że u większości ludzi pojawiające się objawy nie są reakcją na gluten.
Nauki przyrodnicze
Po dekadach rozwiązano zagadkę różowych głazów na szczytach gór na Antarktydzie
24 października 2025, 16:48Naukowcy od dekad zastanawiali się, skąd się wzięły różowe granitowe głazy porozrzucane na ciemnych wulkanicznych szczytach Hudson Mountains (Gór Hudsona) w Zachodniej Antarktyce. Badacze z British Antarctis Survey (BAS) datowali granit mierząc rozpad promieniotwórczy pierwiastków zamkniętych w mikroskopijnych kryształkach i stwierdzili, ze głazy powstały 175 milonów lat temu, w jurze. Jednak ich pochodzenie było do niedawna tajemnicą. Udało się ją rozwiązać dzięki badaniom lotniczym.
Technologia
Wyświetlacz Full HD na 1 milimetrze kwadratowym. W Würzburgu powstał namniejszy piksel.
27 października 2025, 10:35Dzięki sprytnemu połączeniu anten optycznych i nowatorskiej architekturze fizycy z Uniwersytetu Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu stworzyli najmniejsze piksele w historii. Może je będzie wykorzystać na przykład w „inteligentnych” okularach przyszłości, wyświetlających użytkownikowi przydatne informacje bezpośrednio w polu widzenia. Grupa pracująca pod kierunkiem profesorów Jensa Pflauma i Berta Hechta opublikował wyniki swoich badań w Science Advances.
Humanistyka
Niezwykły zabytek potwierdza historię opisaną w Biblii? Korespondencja na szczytach władzy
23 października 2025, 08:52W pobliżu Ściany Zachodniej na Wzgórzu Świątynnym dokonano niezwykłego odkrycia. Archeolodzy trafili na niewielki fragment glinianej tabliczki z pismem klinowym. To nie tylko jedyny akadyjski tekst pochodzący z Jerozolimy z okresu Pierwszej Świątyni, ale i zabytek opowiadający niezwykłą historię. Fragment odnosi się bowiem do nieuregulowania przez Królestwo Judy daniny należnej władcom Asyrii. Teraz specjaliści badają, czy może być to potwierdzenie biblijnej historii (2 Krl 18:7) o odmowie płacenia daniny władcy Asyrii Sennacherybowi przez króla Judy Ezechiasza.
Nauki przyrodnicze
Jogurt na mrówkach. Naukowcy zbadali biologiczne podstawy działania tradycyjnego przepisu
23 października 2025, 13:25Weź cztery żywe mrówki i włóż je do słoja z ciepłym mlekiem. Przykryj słój kawałkiem płótna i zostaw go na noc w mrowisku, tak mniej więcej brzmiał przepis na jogurt, który przez wiele pokoleń był wykorzystywany na Bałkanach i w części Turcji. Obecnie ta metoda produkcji jogurtu niemal wymarła i nikt nigdy nie opisał procesów biologicznych, dzięki którym mrówki zamieniają mleko w jogurt. Zadania tego podjęli się obecnie naukowcy z Danii, Niemiec, Hiszpanii i USA.
Ciekawostki
Limit rozdzielczości ludzkiego oka pokazuje, czy jest sens kupować „lepszy” telewizor
28 października 2025, 13:42Czy kupowanie coraz doskonalszych telewizorów o coraz większej rozdzielczości ma sens? Tylko do pewnego stopnia. Coraz bardziej szczegółowy obraz będziemy bowiem widzieli do czasu osiągnięcia limitu rozdzielczości naszych oczu. Jeśli kupimy telewizor o większej rozdzielczości niż oczy, zapłacimy za urządzenie, które zużywa energię na pokazanie nam czegoś, czego i tak nie zobaczymy. Naukowcy z University of Cambridge i Meta Reality Labs określili rozdzielczość ludzkiego oka i udostępnili bezpłatny kalkulator, dzięki któremu możemy sprawić, czy kupowanie nowego telewizora ma sens.
Medycyna
Nadwrażliwość na gluten nie jest reakcją na gluten. Większość przypadków ma inną przyczynę
24 października 2025, 13:39Nadwrażliwość na gluten, na którą cierpi nawet 15% ludzi, jest spowodowana nie glutenem, ale interakcją pomiędzy przewodem pokarmowym, a mózgiem – donoszą autorzy najnowszych badań. Zespół pracujący pod kierunkiem Jessiki Biesiekierski z Uniwersytetu w Melbourne przeprowadził metaanalizę badań dotyczących nieceliakialnej nadwrażliwości na gluten (NCGS) i stwierdził, że u większości ludzi pojawiające się objawy nie są reakcją na gluten.
Nauki przyrodnicze
Po dekadach rozwiązano zagadkę różowych głazów na szczytach gór na Antarktydzie
24 października 2025, 16:48Naukowcy od dekad zastanawiali się, skąd się wzięły różowe granitowe głazy porozrzucane na ciemnych wulkanicznych szczytach Hudson Mountains (Gór Hudsona) w Zachodniej Antarktyce. Badacze z British Antarctis Survey (BAS) datowali granit mierząc rozpad promieniotwórczy pierwiastków zamkniętych w mikroskopijnych kryształkach i stwierdzili, ze głazy powstały 175 milonów lat temu, w jurze. Jednak ich pochodzenie było do niedawna tajemnicą. Udało się ją rozwiązać dzięki badaniom lotniczym.
Nauki przyrodnicze
W Chester Zoo na świat przyszedł orangutan borneański
27 października 2025, 17:57Po ośmiu i pół miesiącach ciąży orangutanica Leia z Chester Zoo urodziła zdrowe dziecko. To ważny krok w kierunku ocalenia skrajnie zagrożonego orangutana borneańskiego. Gatunek znalazł się na krawędzi zagłady z powodu działań człowieka, głównie wycinki lasów pod uprawę palmy olejowej. Olej palmowy, tani tłuszcz używany w słodyczach, żywności dla niemowląt, mydłach czy szamponach to prawdziwy zabójca orangutanów. W latach 1999–2015 liczba tych zwierząt zmniejszyła się o około 100 000
Zostań Patronem
Od 2006 roku popularyzujemy naukę. Chcemy się rozwijać i dostarczać naszym Czytelnikom jeszcze więcej atrakcyjnych treści wysokiej jakości. Dlatego postanowiliśmy poprosić o wsparcie. Zostań naszym Patronem i pomóż nam rozwijać KopalnięWiedzy.
Zobacz listę Patronów KopalniWiedzy
Wywiad
Susza czy powódź? Co nam bardziej zagraża?
Mamy coraz mniejsze opady śniegu, coraz krótszy czas zalegania pokrywy śnieżnej i wzrost sumy opadów zimą. W pozostałych porach roku opady są z jednej strony coraz rzadsze, a z drugiej coraz bardziej intensywne. Mamy więc rozwijającą się suszę w wyniku niedoboru opadów, która „przerywana” jest chwilowo wanną wody z nieba. Dochodzi do okresowego zalania danego obszaru, po którym znów wracamy do rozwoju suszy. Wzrost temperatury to wzrost parowania (ewapotranspiracji), który zwiększa się szybciej niż trend wzrostu sumy opadów. W efekcie w ostatnich kilkunastu latach mamy rozwijającą się suszę przerywaną lokalnymi podtopieniami lub powodziami.
REKLAMA
Artykuły
Windows 10 odchodzi - czy to dobry moment, aby przejść na MacBooka z Apple Silicon?
W październiku 2025 roku Microsoft oficjalnie zakończy wsparcie techniczne dla systemu Windows 10. To wydarzenie będzie miało ogromny wpływ na miliony użytkowników komputerów na całym świecie. Brak aktualizacji bezpieczeństwa i wsparcia oznacza, że korzystanie z Windowsa 10 stanie się coraz bardziej ryzykowne. Wielu użytkowników będzie zmuszonych do wyboru – albo przejść na Windows 11 (jeśli ich sprzęt spełnia wymagania), albo poszukać alternatywy. Jedną z najciekawszych opcji stają się MacBooki z procesorami Apple Silicon.
Puszcza Białowieska w coraz gorszym stanie. Trafiła do kategorii „krytycznej” w raporcie IUCN 
Puszcza Białowieska w coraz gorszym stanie. Trafiła do kategorii „krytycznej” w raporcie IUCN 
Rozwiązanie black hole information paradox? - WH działają dodatnim ciśnieniem radiacyjnym, więc BH powinny ujemnym? 
Rozwiązanie black hole information paradox? - WH działają dodatnim ciśnieniem radiacyjnym, więc BH powinny ujemnym? Rozwiązanie black hole information paradox? - WH działają dodatnim ciśnieniem radiacyjnym, więc BH powinny ujemnym? ostatnia aktywność
Polecane książki
Rysunki naskalne wydają się mieć niewiele wspólnego z komputerami, ale łączy je o wiele więcej, niż widać na pierwszy rzut oka. To dwa różne sposoby na przekazywanie informacji. A to umiejętność jej gromadzenia, rozpowszechniania i wymiany od tysiącleci umożliwia rozwój cywilizacji. Każdy z kolejnych sposobów utrwalania i przekazywania wiedzy był rewolucją. Ustna tradycja, rysunek, nacięcia na drewnie, hieroglify i alfabet, zapiski na papirusie czy brzozowej korze, wynalezienie papieru, druku oraz ruchomej czcionki. Gazety, radio, telewizja i komputery.
więcej