Astronomowie znaleźli ekstremalnie lekki obiekt z ciemnej materii Ciemnej materii nie możemy bezpośrednio obserwować. Nie emituje ona żadnego światła. Można jednak ją badać, obserwując wywoływane przez nią zjawisko soczewkowania grawitacyjnego
Poranne mdłości w ciąży to skutek zdrowej reakcji układu odpornościowego kobiety Naukowcy odkryli związek pomiędzy porannymi nudnościami u ciężarnych kobiet, a naturalnym złożonym stanem zapalnym, który jest reakcją na zmiany w organizmie kobiety
Mikroplastik wędruje do szpiku kostnego. Rośnie zagrożenie osteoporozą Mikro- i nanoplastik stanowią coraz większe zagrożenie dla środowiska naturalnego i ludzkiego zdrowia. Dopiero od niedawna nauka bada wpływ na nasze zdrowie plastiku, który wraz z wodą, pożywieniem i powietrzem trafia do naszych organizmów.
Astronomia/fizyka
Po raz pierwszy zaobserwowano interakcję neutrina z atomem węgla
12 grudnia 2025, 17:31Po raz pierwszy w historii zaobserwowano interakcję neutrina słonecznego z atomem węgla. O przełomowych badania poinformował na łamach Physical Review Letters międzynarodowy zespół naukowy z Portugalii, Kanady, USA, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Meksyku i Chin. Obserwacji dokonano w detektorze SNO+, który znajduje się SNOLAB. To kanadyjskie laboratorium specjalizujące się w fizyce neutrin, technologiach kwantowych i badaniu ciemnej materii znajduje się 2 kilometry pod ziemią. Warstwy skał znajdujące się nad detektorem, izolują go o innych niż neutrino sygnałów, znacznie zmniejszając szum tła.
Astronomia/fizyka
W LHC temperatury są 100 000 razy wyższe niż w Słońcu. Jak lekkie jądra mogą to przetrwać?
12 grudnia 2025, 11:58Podczas kolizji w Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC) pojawiają się temperatury ponad 100 000 razy wyższe niż wewnątrz Słońca. Jednak w jakiś sposób lekkie jądra atomowe i odpowiadające im antyjądra wyłaniają się z tych kolizji nienaruszone, mimo że siły utrzymujące jądra powinny ulec osłabieniu i lekkie jądra powinny rozpaść się w znacznie niższych temperaturach. Fizycy od dekad zastanawiali się, jak to możliwe. Prowadzony w CERN-ie i będący częścią LHC eksperyment ALICE dostarczył właśnie pierwszych eksperymentalnych dowodów pozwalających opisać, jak to jest możliwe.
Ciekawostki
Mrugamy mniej, gdy nasz mózg się wytęża, by dobrze słyszeć
12 grudnia 2025, 10:06Obserwacja mrugania powiekami może być dobrym sposobem pomiaru funkcji poznawczych, uważają naukowcy z Concordia University. Zwykle odruch ten jest badany w odniesieniu do wzorku i widzenia. Uczeni z Concordii postanowili sprawdzić, czy mruganie jest w jakiś sposób związane z funkcjami poznawczymi. Na łamach Trends in Hearing opisali dwa eksperymenty, które miały wykazać, w jaki sposób zmieniamy sposób mrugania w reakcji na taki sam bodziec przekazywany w różnym otoczeniu.
Humanistyka
Święte źródło i włócznie zdobione złotem – najstarsze żelazo w Danii
11 grudnia 2025, 14:05Niezwykłe stanowisko Boeslunde na południowo-zachodniej Zelandii przyniosło unikatowe znalezisko. Boeslunde jest jednym z najbogatszych stanowisk duńskiej epoki brązu. W ostatnich dekadach na niewielkim obszarze znaleziono 10 złotych bransolet z pieczątkowatymi zakończeniami (Eidringe) i 2200 złotych ozdób w kształcie spirali. Podczas ostatniego sezonu wykopalisk archeolodzy trafili na coś absolutnie unikatowego – dwie żelazne włócznie ze złotymi ornamentami. Odkryli też coś, co pozwoliło wyjaśnić obecność złotych przedmiotów w okolicy.
Ciekawostki
Człowiek między bobrem a gibonem. Na ile jesteśmy gatunkiem monogamicznym?
11 grudnia 2025, 10:27Gdybyśmy ułożyli zwierzęcą „tabelę monogamii” ludzie uplasowaliby się pomiędzy bobrem a gibonem białorękim, uważa naukowiec z University of Cambridge. Jest on autorem badania, w którym porównał liczbę rodzeństwa i rodzeństwa przyrodniego by opisać, jak bardzo monogamiczne są różne gatunki ssaków w tym ludzie. Na tej podstawie stwierdził, że Homo sapiens jest w znacznie większym stopniu monogamiczny niż jego najbliżsi kuzyni.
Nauki przyrodnicze
Zawołania szympansów mają szczególne znaczenie dla ludzkiego mózgu
10 grudnia 2025, 12:17Głos jest dla nas podstawowym środkiem komunikacji. Okazuje się jednak, że nasze mózgi nie są wyczulone jedynie na ludzką mowę. Naukowcy z Uniwersytetu w Genewie (UNIGE) wykazali, że niektóre obszary kory słuchowej ludzkiego mózgu w szczególny sposób reagują na wokalizacje szympansów – naszych najbliższych kuzynów zarówno pod względem filogenetycznym, jak i akustycznym. Odkrycie otwiera nowe możliwości w badaniu pochodzenia rozpoznawania głosu i poznania ewolucji mowy.
Nauki przyrodnicze
Szerszeń azjatycki kontra żaba. Jak płaz radzi sobie z dużym owadem
8 grudnia 2025, 11:16Największy na świecie szerszeń – Vespa mandirinia (szerszeń azjatycki) – straszy nas ostatnimi laty z sensacyjnych prasowych nagłówków. Jego użądlenie jest bardzo bolesne. Ten owad o budzących respekt rozmiarach ma jednak naturalnych wrogów. Nie wiadomo jednak było, czy zwierzęta polujące na szerszenia azjatyckiego potrafią uniknąć użądlenia, czy też są odporne na jego jad. Postanowił to sprawdzić Shinji Sugiura z Podyplomowej Szkoły Nauk Rolniczych w Kobe.
Astronomia/fizyka
Astronomowie znaleźli jedno z największych kosmicznych włókien
8 grudnia 2025, 13:45Włókna, jedne z największych struktur w kosmosie, tworzą rozległe przypominające nici formacje galaktyk i ciemnej materii. Są jednocześnie rodzajem autostrad, po których materia i pęd są przekazywane do galaktyk. Sąsiadujące ze sobą włókna, zawierające wiele galaktyk obracających się w tym samym kierunku, same wydają się wirować. Są świetnymi układami, do badania, w jaki sposób współczesne galaktyki zyskały obecną materię oraz moment pędu. Międzynarodowy zespół naukowy odkrył właśnie jedną z największych takich struktur we wszechświecie.
Medycyna
Przyjrzeli się milionom osób, by sprawdzić, czy szczepienia na COVID-19 zwiększają ryzyko zgonu
9 grudnia 2025, 09:29We Francji przeprowadzono wielkie badania kohortowe, których celem było sprawdzenie śmiertelności wśród osób zaszczepionych na COVID-19 i porównanie ich ze śmiertelnością osób, które nie zostały zaszczepione. Analiza, autorstwa naukowców z Francuskiej Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Leków i Produktów Medycznych oraz Université Paris-Saclay, objęła w sumie ponad 28 milionów osób. Było wśród nich 22,7 miliona osób, które zostały zaszczepione i 5,9 miliona, które nie przyjęły szczepionki.
Humanistyka
Tysiące lat temu mieszkaniec dzisiejszej Bułgarii przeżył atak lwa
9 grudnia 2025, 12:21Lwy mieszkały na terenie dzisiejszej Bułgarii od epoki kamienia po epokę miedzi, chociaż ich szczątki rzadko spotyka się w kontekście archeologicznym. Jednak przynajmniej część z kości, które znaleziono na terenie osad epoki miedzi nosi ślady nacięć, co wskazuje, że ludzie czasami polowali na lwy, a zdobycz taka była ceniona przez społeczności osiadłe wzdłuż brzegów Morza Czarnego. Bułgarscy archeolodzy znaleźli ślady wskazujące, że nie tylko ludzie polowali na lwy, ale lwy atakowały ludzi.
Technologia
Gdzie najlepiej rozwija się sztuczna inteligencja. Światowa czołówka bez niespodzianek
9 grudnia 2025, 17:58Naukowcy z Uniwersytetu Stanforda opublikowali wyniki badań Global AI Vibrancy Tool 2025, których celem jest opisanie i porównanie jak silny, dynamiczny i rozwinięty jest przemysł AI w różnych krajach. Tegoroczna ocena obejmuje analizę dla lat 2017–2024, a płynące z niej wnioski są zgodne z wnioskami z ubiegłorocznego raportu, w którym uwzględniono lata 2017–2023. Tegoroczny raport opisuje ekosystem sztucznej inteligencji w 36 krajach, w tym w Polsce.
Humanistyka
Dlaczego zniknął hobbit z Flores? Odpowiedź znaleziono w jaskini i zębach karłowatego słonia
10 grudnia 2025, 10:41Homo floresiensis, zwany hobbitem z Flores, to jeden z wielu gatunków człowieka, które żyły na Ziemi i nie przetrwały do dni dzisiejszego. Był jednym z ostatnich żyjących kuzynów Homo sapiens. Gatunek przez ponad milion lat żył z izolacji na wulkanicznej wyspie Flores w dzisiejszej Indonezji, aż przed 50 000 laty nagle zniknął. Nagłe zniknięcie hobbita wciąż budzi spory wśród naukowców, którzy nie mogą znaleźć jednoznacznej przyczyn wymarcia gatunku. Indonezyjsko-australijski zespół naukowy właśnie zaproponował rozwiązanie zagadki, a wyniki swoich prac opublikował na łamach Nature Communications Earth & Environment.
Medycyna
Przyjrzeli się milionom osób, by sprawdzić, czy szczepienia na COVID-19 zwiększają ryzyko zgonu
9 grudnia 2025, 09:29We Francji przeprowadzono wielkie badania kohortowe, których celem było sprawdzenie śmiertelności wśród osób zaszczepionych na COVID-19 i porównanie ich ze śmiertelnością osób, które nie zostały zaszczepione. Analiza, autorstwa naukowców z Francuskiej Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Leków i Produktów Medycznych oraz Université Paris-Saclay, objęła w sumie ponad 28 milionów osób. Było wśród nich 22,7 miliona osób, które zostały zaszczepione i 5,9 miliona, które nie przyjęły szczepionki.
Astronomia/fizyka
Astronomowie znaleźli jedno z największych kosmicznych włókien
8 grudnia 2025, 13:45Włókna, jedne z największych struktur w kosmosie, tworzą rozległe przypominające nici formacje galaktyk i ciemnej materii. Są jednocześnie rodzajem autostrad, po których materia i pęd są przekazywane do galaktyk. Sąsiadujące ze sobą włókna, zawierające wiele galaktyk obracających się w tym samym kierunku, same wydają się wirować. Są świetnymi układami, do badania, w jaki sposób współczesne galaktyki zyskały obecną materię oraz moment pędu. Międzynarodowy zespół naukowy odkrył właśnie jedną z największych takich struktur we wszechświecie.
Nauki przyrodnicze
Szerszeń azjatycki kontra żaba. Jak płaz radzi sobie z dużym owadem
8 grudnia 2025, 11:16Największy na świecie szerszeń – Vespa mandirinia (szerszeń azjatycki) – straszy nas ostatnimi laty z sensacyjnych prasowych nagłówków. Jego użądlenie jest bardzo bolesne. Ten owad o budzących respekt rozmiarach ma jednak naturalnych wrogów. Nie wiadomo jednak było, czy zwierzęta polujące na szerszenia azjatyckiego potrafią uniknąć użądlenia, czy też są odporne na jego jad. Postanowił to sprawdzić Shinji Sugiura z Podyplomowej Szkoły Nauk Rolniczych w Kobe.
Humanistyka
Tysiące lat temu mieszkaniec dzisiejszej Bułgarii przeżył atak lwa
9 grudnia 2025, 12:21Lwy mieszkały na terenie dzisiejszej Bułgarii od epoki kamienia po epokę miedzi, chociaż ich szczątki rzadko spotyka się w kontekście archeologicznym. Jednak przynajmniej część z kości, które znaleziono na terenie osad epoki miedzi nosi ślady nacięć, co wskazuje, że ludzie czasami polowali na lwy, a zdobycz taka była ceniona przez społeczności osiadłe wzdłuż brzegów Morza Czarnego. Bułgarscy archeolodzy znaleźli ślady wskazujące, że nie tylko ludzie polowali na lwy, ale lwy atakowały ludzi.
Nauki przyrodnicze
Zawołania szympansów mają szczególne znaczenie dla ludzkiego mózgu
10 grudnia 2025, 12:17Głos jest dla nas podstawowym środkiem komunikacji. Okazuje się jednak, że nasze mózgi nie są wyczulone jedynie na ludzką mowę. Naukowcy z Uniwersytetu w Genewie (UNIGE) wykazali, że niektóre obszary kory słuchowej ludzkiego mózgu w szczególny sposób reagują na wokalizacje szympansów – naszych najbliższych kuzynów zarówno pod względem filogenetycznym, jak i akustycznym. Odkrycie otwiera nowe możliwości w badaniu pochodzenia rozpoznawania głosu i poznania ewolucji mowy.
Ciekawostki
Człowiek między bobrem a gibonem. Na ile jesteśmy gatunkiem monogamicznym?
11 grudnia 2025, 10:27Gdybyśmy ułożyli zwierzęcą „tabelę monogamii” ludzie uplasowaliby się pomiędzy bobrem a gibonem białorękim, uważa naukowiec z University of Cambridge. Jest on autorem badania, w którym porównał liczbę rodzeństwa i rodzeństwa przyrodniego by opisać, jak bardzo monogamiczne są różne gatunki ssaków w tym ludzie. Na tej podstawie stwierdził, że Homo sapiens jest w znacznie większym stopniu monogamiczny niż jego najbliżsi kuzyni.
Zostań Patronem
Od 2006 roku popularyzujemy naukę. Chcemy się rozwijać i dostarczać naszym Czytelnikom jeszcze więcej atrakcyjnych treści wysokiej jakości. Dlatego postanowiliśmy poprosić o wsparcie. Zostań naszym Patronem i pomóż nam rozwijać KopalnięWiedzy.
Zobacz listę Patronów KopalniWiedzy
Wywiad
Polska – kraj wsi czy miast?
Na skutek rozkładu systemu planowania przestrzennego powstały „niedomieścia”, czyli takie dziwne twory nie będące ani wsią, ani miastem. Nie chodzi tu jednak o dobrze zaplanowane osiedla jak Podkowa Leśna, ale o wsie, które zostały gwałtownie zmienione przez budowę domów jednorodzinnych przez mieszkańców pobliskich miast. Takie miejsca są ułomne pod względem infrastruktury społecznej, cierpią na wykluczenie komunikacyjne i drenują z wielkich miast podatki.
REKLAMA
Artykuły
Przeziębienie u dzieci – pierwsza pomoc w domu
Przeziębienie u dzieci to codzienność w okresie jesienno-zimowym. Maluchy w żłobkach i przedszkolach potrafią chorować nawet 8–12 razy w roku, bo ich układ odpornościowy dopiero się uczy. Na szczęście 95% przeziębień to infekcje wirusowe, które mijają samoistnie, a większość objawów można skutecznie załagodzić domowymi sposobami – bez nadużywania antybiotyków i leków.
Dlaczego zniknął hobbit z Flores? Odpowiedź znaleziono w jaskini i zębach karłowatego słonia Zwierzątka ważniejsze od ludzi 
Instrukcja życia w systemie duchowo - informacyjnym 
Terminal płatniczy 
Przyjrzeli się milionom osób, by sprawdzić, czy szczepienia na COVID-19 zwiększają ryzyko zgonu ostatnia aktywność
Polecane książki
Zastanawiacie się, co podarować w prezencie na Święta? Mamy dla Was propozycję: dwie świetne książki z dziedziny biologii – klasyczna znana pozycja i coś świeżego, zabawną pozycję o życiu.
więcej